Józef Pawlikowski, autor broszury Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość pochodził z Wilna, ze zubożałej szlachty. Był prawnikiem, demokratą i działaczem lewicy, zaangażowanym w krąg tzw. jakobinów polskich. Wraz ze swoim ugrupowaniem przygotowywał wybuch insurekcji kościuszkowskiej – ostatniego polskiego zrywu przeciwko rozbiorom przed całkowitą likwidacją Rzeczypospolitej. Po upadku powstania wyemigrował on do Paryża, gdzie pełnił funkcję osobistego sekretarza Tadeusza Kościuszki. To właśnie poglądy tego ostatniego prezentuje broszura Pawlikowskiego.
Tekst omawia zasoby, materialne i ludzkie, które mogłyby zostać wykorzystane do zorganizowania oporu przeciwko zaborcom, jak i strategię, którą powinni przyjąć Polacy, aby przyszłe powstanie zakończyło się sukcesem. Najważniejszą tezą postawioną przez Pawlikowskiego jest konieczność dążenia do odzyskania niepodległości własnymi siłami Polaków bez odwoływania się do wsparcia innych mocarstw europejskich. Drogą do odzyskania niepodległości miało być wykorzystanie siły, leżącej polskim w chłopstwie. To właśnie ono miało stanowić podstawę przyszłych wojsk powstańczych.
Jednakże, aby przekonać chłopów do opowiedzenia się po stronie Polski, należało, w opinii Kościuszki i Pawlikowskiego przeprowadzić wiele reform w duchu demokratyczno-wolnościowym. Warto odnotować, że podczas insurekcji kościuszkowskiej podjęto próbę reform idących w tym kierunku, w szczególności w postaci wydanego 7 maja 1794 roku Uniwersału połanieckiego. Tekst Pawlikowskiego zawiera również krytykę postawy stanu szlacheckiego, który w imię obrony swoich interesów ekonomicznych, sprzeciwia się upodmiotowieniu chłopów.
Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość stanowi tekst założycielski jednego z głównych nurtów refleksji polskiej XIX wieku – nurtu demokratycznego. Zgodnie z myślą zawartą w broszurze Pawlikowskiego postulował on uświadomienie szerokich mas chłopstwa polskiego oraz porwanie ich do walki o Polskę, która zagwarantuje reformy społeczne i polityczne. Z tego nurtu wywodzić się będzie Towarzystwo Patriotyczne działające podczas Powstania listopadowego, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, a później również stronnictwo „Czerwonych” działające przed powstaniem styczniowym. Najdalszymi jego spadkobiercami będą ruchy takie jak Polska Partia Socjalistyczna, czy Narodowa Demokracja, które walnie przyczynią się do odbudowy niepodległości Polski w 1918 roku.
