1656

Śluby lwowskie Jana Kazimierza

Kontekst historyczny

Panowanie Jana Kazimierza od samego początku naznaczone było licznymi wojnami, nękającymi Rzeczpospolitą, począwszy od wspieranego zbrojnie przez Tatarów buntu kozackiego w 1648 roku, poprzez wojnę z Moskwą (1654-1667), Szwecją (1655-1660), Brandenburgią (1656-1657) i Siedmiogrodem (1657) po walki z Kozakami i Tatarami w 1667 roku.

Prawdziwą katastrofą okazał się najazd szwedzki w 1655 roku. Wobec zajęcia większej części Wielkiego Księstwa Litewskiego i Ukrainy przez Rosję oraz sprzymierzonych z nią Kozaków, znaczna część magnaterii i szlachty skonfliktowana z królem Janem Kazimierzem poddawała się Szwedom niemal bez walki. Jan Kazimierz musiał uchodzić za granicę. Jednak łupiestwa żołnierzy szwedzkich i służących w szeregach armii niemieckich żołnierzy najemnych w połączeniu z ich odmiennym wyznaniem (luteranizm) pobudziły rychło do oporu tak plebejskie masy, jak i szlachtę. Punktem zwrotnym wojny stała się skuteczna obrona klasztoru jasnogórskiego w końcu 1655 roku gdzie przechowywany jest otoczony kultem obraz Matki Boskiej (w czasie oblężenia obraz znajdował się na habsburskim Śląsku).

Dwór królewski wykorzystał ten fakt propagandowo, kiedy na przełomie 1655 i 1656 roku Jan Kazimierz wrócił do kraju. Ośrodkiem organizowania walki z najeźdźcami stał się Lwów, dokąd Szwedzi nie dotarli. Tamże 1 kwietnia 1656 roku w miejscowej katedrze przy ołtarzu Matki Boskiej Łaskawej, Jan Kazimierz złożył uroczyste ślubowanie, ogłaszając Matkę Boską Królową Korony Polskiej i obiecując ulgi dla uciskanego stanu chłopskiego. W ten sposób władca sankcjonował religijny charakter wojny z luterańskimi Szwedami i czynił ukłon w stronę ludu, wykorzystując jego zapał do walki z wrogiem. Uroczystą Mszę świętą w katedrze lwowskiej sprawował nuncjusz papieski, Pietro Vidoni, obecni byli liczni towarzyszący królowi dygnitarze. Pomimo niezrealizowania programu społecznego ślubów lwowskich, przeszły one do historii Polski jako ważny moment przebudzenia narodowego i symbol jedności wobec zewnętrznego zagrożenia.

Jan Matejko, Śluby Jana Kazimierza / Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Treść dokumentu

jPaginate.js - Demo