do 1370

1371 – 1572

1918-1939

PRL

1944-1989

Współczesna Polska

od 1989

Państwo polskie w czasach Bolesława Chrobrego (992-1025) osiągnęło apogeum swej potęgi opartej na pierwotnej organizacji kraju, tzw. prawie książęcym. Państwo wczesnych Piastów było monarchią patrymonialną. Władca uważał się za właściciela państwa, rządził despotycznie, polegając na sile zbrojnej, którą tworzyła złożona z rycerstwa drużyna. Książę utrzymywał drużynę z części dochodów, jakie ściągał od poddanych, przez co zapewniał sobie jej wierność. Rozmieszczenie oddziałów w poszczególnych grodach nie tylko ułatwiało zaopatrzenie wojowników, lecz także gwarantowało lojalność niedawno zjednoczonego i schrystianizowanego państwa. Ważnym źródłem dochodów dla władcy i drużyny były łupy wojenne zdobyte w czasie licznych i zwycięskich wojen (m.in. zajęcie Pragi w 1003 czy Kijowa w 1018 roku).

Potęga państwa Bolesława Chrobrego – zwłaszcza jego siła militarna – znalazła uznanie u tworzącego na dworze Bolesława Krzywoustego kronikarza Anonima, zwanego Gallem. Nie znamy jego imienia, ani kraju pochodzenia. Przyjmuje się, że pochodził z południa Francji, choć nowsze badania wskazują, że jego ojczyzną mogły być północne Włochy. Był zapewne mnichem benedyktyńskim. Jego łacińska Kronika polska, napisana około 1113 roku (na tej dacie urywa się narracja dzieła), opisała dzieje Polski od mitycznych początków po współczesność kronikarza. Zamysłem autora było opisanie czynów książąt polskich, poprzedników Bolesława Krzywoustego, jak i jego samego. Było to bez wątpienia dzieło propagandowe mające głosić pochwałę panującego i jego rodu oraz uzasadniać prawa do tronu polskiego. Kronika Galla jest pierwszym tak obszernym dziełem, napisanym w Polsce i traktującym o jej dziejach, dlatego mimo łacińskiego języka i obcego pochodzenia autora uchodzi za pierwszy utwór polskiej literatury narodowej. Wciąż stanowi niezastąpione źródło wiedzy o czasach wczesnopiastowskich. W przytoczonym niżej fragmencie kronikarz podaje dane liczbowe dotyczące wojsk Bolesława Chrobrego, które wszakże wzbudzają wątpliwości historyków jako przesadzone.

Dokument w zbiorach Biblioteki Narodowej

Treść dokumentu

jPaginate.js - Demo