do 1370

1371 – 1572

1918-1939

PRL

1944-1989

Współczesna Polska

od 1989

1656

Śluby lwowskie Jana Kazimierza

Kontekst historyczny

Panowanie Jana Kazimierza od samego początku naznaczone było licznymi wojnami, nękającymi Rzeczpospolitą, począwszy od wspieranego zbrojnie przez Tatarów buntu kozackiego w 1648 roku, poprzez wojnę z Moskwą (1654-1667), Szwecją (1655-1660), Brandenburgią (1656-1657) i Siedmiogrodem (1657) po walki z Kozakami i Tatarami w 1667 roku.

Prawdziwą katastrofą okazał się najazd szwedzki w 1655 roku. Wobec zajęcia większej części Wielkiego Księstwa Litewskiego i Ukrainy przez Rosję oraz sprzymierzonych z nią Kozaków, znaczna część magnaterii i szlachty skonfliktowana z królem Janem Kazimierzem poddawała się Szwedom niemal bez walki. Jan Kazimierz musiał uchodzić za granicę. Jednak łupiestwa żołnierzy szwedzkich i służących w szeregach armii niemieckich żołnierzy najemnych w połączeniu z ich odmiennym wyznaniem (luteranizm) pobudziły rychło do oporu tak plebejskie masy, jak i szlachtę. Punktem zwrotnym wojny stała się skuteczna obrona klasztoru jasnogórskiego w końcu 1655 roku gdzie przechowywany jest otoczony kultem obraz Matki Boskiej (w czasie oblężenia obraz znajdował się na habsburskim Śląsku).

Dwór królewski wykorzystał ten fakt propagandowo, kiedy na przełomie 1655 i 1656 roku Jan Kazimierz wrócił do kraju. Ośrodkiem organizowania walki z najeźdźcami stał się Lwów, dokąd Szwedzi nie dotarli. Tamże 1 kwietnia 1656 roku w miejscowej katedrze przy ołtarzu Matki Boskiej Łaskawej, Jan Kazimierz złożył uroczyste ślubowanie, ogłaszając Matkę Boską Królową Korony Polskiej i obiecując ulgi dla uciskanego stanu chłopskiego. W ten sposób władca sankcjonował religijny charakter wojny z luterańskimi Szwedami i czynił ukłon w stronę ludu, wykorzystując jego zapał do walki z wrogiem. Uroczystą Mszę świętą w katedrze lwowskiej sprawował nuncjusz papieski, Pietro Vidoni, obecni byli liczni towarzyszący królowi dygnitarze. Pomimo niezrealizowania programu społecznego ślubów lwowskich, przeszły one do historii Polski jako ważny moment przebudzenia narodowego i symbol jedności wobec zewnętrznego zagrożenia.

Jan Matejko, Śluby Jana Kazimierza / Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Treść dokumentu

jPaginate.js - Demo