Kardynał Karol Wojtyła był obok prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego najważniejszą postacią polskiego Kościoła lat 60. i 70. XX stulecia. Jako metropolita krakowski, a jednocześnie wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, cieszył się dużą sympatią zwłaszcza ludzi młodych. Jego wybór na papieża, do którego doszło 16 października 1978 roku, był ogromną niespodzianką. Po pierwsze dlatego, że papieżem po raz pierwszy od 1522 roku został kardynał spoza Włoch. Po drugie, został nim obywatel państwa bloku sowieckiego. Dla Polaków wybór rodaka na papieża był powodem do radości i dumy.
Komunistyczne władze Polski wybór kard. Karola Wojtyły przyjęły z konsternacją. Niezręcznie byłoby im jednak odmówić Janowi Pawłowi II (takie imiona przyjął kard. Wojtyła jako papież) zgody na przyjazd do Polski. Taka zgoda nie była oczywista – władze PRL w 1966 roku dwukrotnie odmówiły zgody na przyjazd papieżowi Pawłowi VI.
Wizyta Jana Pawła II w Polsce miała miejsce w dniach 2-10 czerwca 1979 roku. Na każdej uroczystości z udziałem Ojca Świętego gromadziły się setki tysięcy wiernych. Obecność papieża Polaka i jego wystąpienia, których głębia treści i piękna polszczyzna silnie kontrastowały z zakłamaniem komunistycznej propagandy, dokonywały prawdziwej rewolucji w umysłach Polaków. Słowa Karola Wojtyły wyrażały aspiracje narodu i Kościoła do wolności tłumionej pod rządami komunistycznymi. Podczas pierwszej pielgrzymki do ojczyzny papież odwiedził m.in. Kraków, Częstochowę oraz muzeum na terenie dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz.
Szczególne znaczenie miała pierwsza msza, odprawiona w Warszawie na Placu Zwycięstwa (obecnie plac Marszałka Józefa Piłsudskiego). Podczas celebracji Jan Paweł II wygłosił homilię zawierającą historiozoficzny wykład dziejów Polski i program moralnej odnowy. Msza na placu Zwycięstwa została później uznana za symboliczny początek zmian w Polsce, które przyniosły powstanie Solidarności w 1980 roku, a w konsekwencji upadek komunizmu. Do rangi symbolu urosły ostatnie słowa tej homilii: „Niech stąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi”.
