Raphael Lemkin, “Genocide as a Crime under International Law”

Introduction

The practices of the National Socialist Government in Germany resulting in destruction of entire human groups gave impetus to a reconsideration of certain principles of international law. The question arose whether government can destroy with impunity its own citizens and whether such acts of destruction are domestic affairs or matters of international concern. Practically speaking, should the moral right of humanitarian intervention be converted into a right under international law? If the destruction of human groups is a of international concern, then such acts should be treated as crimes under the law of nations, like piracy, and every state should be able to take jurisdiction over such acts irrespective of the nationality of the offender and of the place where the crime was committed.

In line with this thought the present writer submitted a proposal to the International Conference for Unification of Criminal Law held in Madrid in 1933 to declare the destruction of racial, religious or social collectivities a crime under the law of nations (delictum iuris gentium).

There was envisaged the creation of two new international crimes: the crime of barbarity, consisting in the extermination of social collectivities, and the crime of vandalism, consisting in destruction of cultural and artistic works of these groups. The intention was to declare these crimes punishable by any country in which the culprit might be caught, regardless of the criminal’s nationality or the place where the crime was committed. This proposal was not accepted. Much later, on November 22, 1946, during the discussion on genocide in the United Nations General Assembly, Sir Hartley Shawcross, United Kingdom Attorney General and delegate declared that the failure of this proposal made it impossible to punish some of the serious Nazi crimes.

The Term “Genocide”

It was only in 1945 that the German war criminals were indicted, among other things on the on the charge of genocide, meaning the extermination of racial, or religious groups, especially the Jews, Poles, Gypsies, and others. The term and concept of genocide had been developed by this writer in his work Axis Rule in Occupied Europe . The word genocide is a hybrid consisting of the Greek genos meaning race, nation or tribe; and the Latin suffix cide meaning killing. The realities of European life in the years 1933–45 called for the creation of such a term and for the formulation of a legal concept of destruction of human groups. The Nazis had embarked upon a gigantic plan to change permanently the population balance in occupied Europe in their favor. They intended to wipe out entirely the biological power of the neighbors of Germany so that Germany might win a permanent victory, whether directly through military subjugation or indirectly through such a biological destruction that even in the case of Germany’s defeat the neighbors would be so weakened that Germany would be able to recover her strength in later years.

The crime of genocide involves a wide range of actions, including not only deprivation of life but also the prevention of life (abortions, sterilizations) and also devices considerably endangering life and health (artificial infections, working to death in special camps, deliberate separation of families for depopulation purposes and so forth). All these actions are subordinated to the criminal intent to destroy or to cripple permanently a human group. The acts are directed against groups, as such, and individuals are selected for destruction only because they belong to these groups. In view of such a phenomenon the terms previously used to describe an attack upon nationhood were not adequate. Mass murder or extermination wouldn’t apply in the case of sterilization because the victims not murdered, rather a people was killed through delayed action by stopping propagation. Moreover mass murder does not convey the specific losses to civilization in the form of the cultural contributions which can be made only by groups of people united through national, racial or cultural characteristics.

Nuremberg

The evidence produced at the Nuremberg trial gave full support to the concept of genocide. However, the International Military Tribunal gave a narrow interpretation to its Charter and decided that acts committed before the outbreak of the war were not punishable offenses. This decision of the Tribunal was to a great extent based on the rectification on an alleged error in the Charter. On October 6, 1945, the four prosecutors signed in Berlin a protocol amending the Charter to the effect that the semi-colon in Art. 6, paragraph (c), of the Charter between the words “war” and “or” has been erroneously substituted for a comma. The signatories wished to remove a discrepancy between the Russian text (which had a comma) on the one hand and the French and English texts on the other hands, which had a semicolon between the above words Ultimately the Charter was interpreted so that inhuman acts and persecutions of the civilian population were punishable only when committed during or in connection with the war. From the point of view of international law, however, acts committed before the war by Germany on its citizens were more significant. Had the Tribunal punished such acts a precedent would have been established to the effect that a Government is precluded from destroying groups of its own citizens.

The UN General Assembly

Such was the legal status of the problem when the General Assembly met at Lake Success in October of 1946. The present writer was conscious of the great necessity of establishing a rule of international law which would make sure that “revolting and horrible acts” committed by a government on its own citizens, to use the words, of the Nuremberg Tribunal, should in the future not go unpunished. It was then necessary to return to the postulates submitted to the International Conference for Unification of Criminal Law held in Madrid in 1933.

The writer discussed the situation with several delegates at Lake Success. Encouraged by their sympathetic understanding, he drafted a resolution a resolution which was signed by the representatives of Cuba, India, and Panama as sponsors. With the strong support of the United States delegation, the resolution was placed on the agenda of the General Assembly. Later the matter was referred to the Legal Committee for discussion. The draft of the resolution consisted of two parts: The preamble referred to the destruction of racial, religious or national, groups in the past and stressed the losses to humanity in the form of cultural and other contributions. It further stated that genocide is a denial of the right of entire human groups in the same sense that homicide is a denial to an individual of his right to live, and that such a denial is contrary to the aims and purposes of the UN. In its part the resolution of the assembly called upon the Social and Economic Council to prepare a report on three matters; first, to declare genocide an international crime; second, to insure international cooperation in its prevention and punishment; and third, to recommend that genocide be dealt with by national legislation in the same way as other international crimes such as piracy, traffic in women and children, and others.

The Genocide Resolution in the Legal Committee

The resolution met with the sympathy of the Legal Committee, as well as with considerable support from public opinion. Sir Hartley Shawcross proposed that the Legal Committee should declare genocide an international crime without awaiting further study by the Social and Economic Council. The council was finishing its work and did not intend to reconvene during 1946. Because of additional amendments the Legal Committee appointed a sub-committee (Señor Gajardo from Chile served as chairman and Mr. Charles Fahy, Legal Advisor to the United States Department of State served as Reporter of the Sub-Committee) which submitted to the Legal Committee the final draft. The draft carried two additional points as compared to the original, a reference to moral law and a specification of the responsibility of public officials. This was approved by the Legal Committee and finally, on December 11, 1946 unanimously adopted by the Assembly. The text of the resolution in its essential parts reads as follows:

The General Assembly,

Affirms that genocide is a crime under international law which the civilized world condemns – and for the commission of which principals and accomplices, whether private individuals, public officials or statesmen, and whether the crime is committed on religious, racial, political or any other grounds – are punishable;
Invites the Member States to enact necessary legislation from the prevention and punishment of this crime;
Recommends that international cooperation be organized between States with a view to facilitating the speedy prevention and punishment of the crime of genocide, and, to this end,
Requests the Economic and Social Council to undertake the necessary studies, with a view to drawing up a draft convention on the crime of genocide to be submitted to the next regular session of the General Assembly.

The Right of Intervention, a Future International Treaty, and the Principle of Universal Jurisdiction

By declaring genocide a crime under international law and by making it a problem of international concern, the right of intervention on behalf of minorities slated for destruction has been established. This principle is already accepted by the UN and does not need any specific confirmation by treaty. Thus the resolution of December, 11, 1946 changes fundamentally the international responsibilities of a government toward its citizens. The importance of the concept of genocide from the point of view of international law and the new responsibilities of states was stressed in the letter of President Truman transmitting his report on the United Nations to the Congress of the United States on February 5, 1947.

Genocide is now established as a crime under international law on a plane with piracy although no treaties were signed to this effect. The usefulness of a future international treaty on genocide lies in facilitating the prevention and punishment of the crime and apprehension of criminals. According to the second paragraph of the resolution, member states are to enact suitable legislation. No great difficulties are involved in this field since genocide is a composite crime and consists of acts which are themselves punishable by most existing legislation. The main task will be to redraft provisions into criminal law formulae based upon the specific criminal intent to destroy entire human groups. Such redrafted provisions will have to be adjusted to the principle that the offenders are punishable in a given country even if the crime is committed abroad. This last principle is the symbol and practical application of the higher doctrine of moral and legal solidarity in protecting the basic values of our civilization.

The Peace Treaties and Germany’s Criminal Code

The concept of genocide can and must be used also in treaties between for the settlement of conflicts and disputes with underlying ethnical, racial and religious tensions, especially in cases where such tensions result in large scale criminality. Peace treaties afford an appropriate occasion for such use of this concept. Since some of the Axis satellite countries committed genocide in the recent war according to the German pattern the writer proposed in a special memorandum that the Paris Conference with the satellite countries should include in the Peace Treaties anti-genocide clauses. This would amount to an obligation by the enemy countries involved to include immediately the crime of genocide in their criminal codes to punish the numerous perpetrators of this crime. Unfortunately the proposal of the author could not be discussed because it was introduced after the deadline of 16 August 1946, the time fixed for new amendments to the drafts of the treaties with the satellite countries.

However, in the case of the peace settlement relating to Germany the inclusion of anti-genocide clauses in the peace treaty or peace statute would both timely and appropriate. Germany, the classical country of genocide practices, must not profit by the situation that the United Nations genocide resolution does not bind her as a state because she is not a member the United Nations. Since Germany’s practices actually provided the basis for developing the concept of genocide she should be the first country to include the crime of genocide in her criminal code. Such an obligation should be imposed upon Germany either through the forthcoming peace instrument or even earlier, by order of the occupation authorities and (or) or by a specific obligation to be included in the German state constitutions. Anti-genocide provisions in German domestic law are especially necessary because of the great number of persons of alien origin who are still residing in Germany as displaced persons.

Raphael Lemkin *

Adviser on Foreign Affairs, War Department

Raphael Lemkin, ‘Genocide as a Crime under International Law’, American Journal of International Law (1947), Vol. 41 (1), pp. 145–151 (http://www.preventgenocide.org/lemkin/ASIL1947.htm#2).

W artykule niniejszym, napisanym niedługo po przyjęciu przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Rezolucji nr 96 (I) z dn. 11 grudnia 1946 roku, Rafał Lemkin wyjaśnia powody, dla których przyjęcie rezolucji o ludobójstwie było koniecznością chwili. Na dwa dni przed jej uchwaleniem amerykańscy prokuratorzy wszczęli w Norymberdze sprawę przeciwko nazistowskim lekarzom, do której Lemkin również się odwołuje w swoim tekście.

Wprowadzenie

Praktyki stosowane przez narodowosocjalistyczny rząd w Niemczech, które przyniosły skutek w postaci unicestwienia całych grup ludzkich, stały się impulsem do ponownego rozważenia pewnych zasad prawa międzynarodowego. Pojawiło się pytanie, czy władza państwowa może bezkarnie uśmiercać swych własnych obywateli i czy podobne akty destrukcji należą do sfery spraw wewnętrznych, czy też winny wzbudzać zaniepokojenie społeczności międzynarodowej. Podchodząc praktycznie do zagadnienia: czy ugruntowane moralnie prawo do interwencji humanitarnej winno przekształcić się w określone uprawnienie zdefiniowane w prawie międzynarodowym? Jeżeli zgładzenie grup ludzkich jest przedmiotem zaniepokojenia społeczności międzynarodowej, to czyny takie powinny być traktowane jako zbrodnie w świetle prawa narodów – podobnie jak np. piractwo; każde zatem państwo winno być zdolne objąć jurysdykcją tego rodzaju czyny, niezależnie od narodowości winowajcy i od miejsca, w którym zbrodnię taką popełniono.

Zgodnie z tak wyłożoną myślą autor niniejszych słów przedłożył Konferencji Międzynarodowej Unifikacji Prawa Karnego, która zebrała się w Madrycie w roku 1933, propozycję zaklasyfikowania unicestwiania zbiorowości rasowych, religijnych lub społecznych jako zbrodni w rozumieniu prawa narodów (delictum iuris gentium).

Przewidziano zatem utworzenie dwóch nowych kategorii zbrodni prawa międzynarodowego, mianowicie: zbrodni barbarzyństwa, polegającej na wytępianiu zbiorowości społecznych, oraz zbrodni wandalizmu, polegającej na niszczeniu dzieł artystycznych i wytworów kultury tychże grup. Intencją tej kategoryzacji było uznanie tych zbrodni za podlegające sankcjom karnym jakiegokolwiek kraju, na którego obszarze winowajca zostałby ujęty – niezależnie od narodowości przestępcy bądź miejsca popełnienia zbrodni. Propozycji tej nie przyjęto. Wiele lat później, 22 listopada 1946 roku, podczas dyskusji nad kwestią ludobójstwa na forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych brytyjski prokurator generalny i delegat swego państwa, sir Hartley Shawcross, oświadczył, że fiasko tej propozycji stało się przyczyną, dla której niemożliwe okazało się ukaranie pewnych ciężkich zbrodni nazistowskich.

Pojęcie „ludobójstwa”

Niemieccy zbrodniarze wojenni zostali postawieni w stan oskarżenia dopiero w roku 1945 – między innymi pod zarzutem ludobójstwa, oznaczającego wytępianie grup rasowych lub religijnych, zwłaszcza Żydów, Polaków, Cyganów i innych. Pojęcie ludobójstwa i termin „ludobójstwo” zostały skonstruowane przez autora niniejszego artykułu w pracy pt. Axis Rule in Occupied Europe (Rządy państw Osi w okupowanej Europie). Słowo „ludobójstwo” jest połączeniem greckiego genes oznaczającego „rasę”, „naród” lub „plemię”, oraz łacińskiego cide [właśc.: cidium] oznaczającego „zabijanie”. Realia życia europejskiego lat 1933–1945 wymogły zarówno utworzenie takiego terminu, jak i sformułowanie prawnego pojęcia odnoszącego się do unicestwiania grup ludzkich. Naziści uruchomili gigantyczny plan mający na celu trwałą zmianę równowagi ludnościowej na terenie okupowanej Europy na swoją korzyść. Zamiarem ich stało się całkowite zlikwidowanie siły biologicznej sąsiadów Niemiec, tak aby kraj ten mógł odnieść trwałe zwycięstwo – bezpośrednio w drodze podboju militarnego bądź też pośrednio, za sprawą biologicznej destrukcji dokonanej w taki sposób, że nawet w przypadku klęski Niemiec ich sąsiedzi zostaliby osłabieni na tyle, że Niemcy miałyby zdolność odzyskania swej mocy w latach późniejszych.

Zbrodnia ludobójstwa łączy w sobie szeroki zakres działań, obejmujących nie tylko pozbawianie życia, lecz także zapobieganie jego pojawianiu się (przerywanie ciąż, sterylizacje), podobnie jak stosowanie mechanizmów zagrażających życiu i zdrowiu (wywoływanie zakażeń, zamęczanie pracą w specjalnych obozach, celowe rozdzielanie rodzin w celach depopulacyjnych itd.). Wszystkie tego rodzaju działania podporządkowane są zbrodniczemu zamiarowi unicestwienia bądź trwałego okaleczenia określonej grupy ludzkiej. Czyny takie skierowane są przeciwko grupom jako takim, przy czym poszczególne osoby selekcjonuje się do zniszczenia jedynie z powodu ich przynależności do tej grupy. W obliczu tego rodzaju zjawiska terminy używane wcześniej na określenie ataku na czyjś status narodowy lub państwowość okazały się nieadekwatne. „Masowe morderstwa” ani „eksterminacja” nie mają zastosowania do sterylizacji, ponieważ nie mamy tu do czynienia z mordowaniem ofiar, a raczej z zabijaniem danego ludu lub narodu za sprawą opóźnionego w czasie działania, zasadzającego się na powstrzymaniu rozmnażania. Ponadto masowe morderstwa nie pociągają za sobą szczególnego rodzaju strat cywilizacyjnych w postaci elementów wkładu kulturowego, jaki wnosić mogą jedynie grupy ludzi zjednoczone za sprawą cech narodowych, rasowych lub kulturowych.

Norymberga

Materiał dowodowy wytworzony w związku z procesem norymberskim przyniósł pełne uzasadnienie koncepcji ludobójstwa. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy przedstawił jednak w swojej Karcie wąską interpretację, stwierdzając, że czyny popełnione przed wybuchem wojny nie stanowią przestępstw podlegających sankcji karnej. Podstawą takiej decyzji było, w dużym stopniu, naprawienie pewnego domniemanego błędu, jaki miał się wkraść w zapisy Karty. 6 października czterech prokuratorów Trybunału podpisało w Berlinie protokół zmieniający treść Karty w taki sposób, że średnik występujący w jej artykule 6 paragraf (c) między słowami „wojna” a „lub” zastąpiono omyłkowo przecinkiem. Zamiarem sygnatariuszy było usunięcie rozbieżności między wersją rosyjskojęzyczną (w której występował przecinek) a wersjami francusko- i angielskojęzyczną, gdzie w analogicznym miejscu występował średnik.

Zgodnie z ostatecznie przyjętą wykładnią Karty czyny nieludzkie i prześladowania ludności cywilnej miałyby podlegać karze jedynie wówczas, gdy zostały popełnione w czasie wojny bądź w związku z nią. Tymczasem, z punktu widzenia prawa międzynarodowego, czyny popełnione przed wojną przez Niemcy wobec swych własnych obywateli były bardziej znaczące. Gdyby czyny takie podlegały sankcji karnej na mocy decyzji Trybunału, ustanowiono by w ten sposób precedens zapobiegający możliwości unicestwiania przez władze danego grup własnych swych obywateli.

Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych

Tak właśnie przedstawiał się stan prawny omawianego zagadnienia w chwili, gdy Zgromadzenie Ogólne zebrało się na sesji w Lake Success w październiku 1946 roku. Niżej podpisany miał świadomość wielkiej potrzeby ustanowienia rządów prawa międzynarodowego, które gwarantowałyby, że „odrażające i straszliwe czyny”, jakich dopuściła się określona władza państwowa względem swoich obywateli – by posłużyć się słowami Trybunału Norymberskiego – nie ujdą w przyszłości bez kary. Konieczny zatem okazał się powrót do postulatów przedłożonych na madryckiej Konferencji Międzynarodowej Unifikacji Prawa Karnego z roku 1933. Autor tych słów omówił sytuację wraz z wieloma delegatami obecnymi w Lake Success. Zachęcony ich życzliwym zrozumieniem, opracował rezolucję, którą sygnowali następnie przedstawiciele Kuby, Indii i Panamy jako jej poręczyciele.

Tekst rezolucji włączono do porządku obrad Zgromadzenia, przy silnym poparciu ze strony delegacji Stanów Zjednoczonych. Sprawę skierowano następnie do dyskusji w Komisji Prawnej. Projekt rezolucji składał się z dwóch części. Preambuła odnosiła się do unicestwienia grup rasowych, religijnych lub narodowych, które dokonało się w przeszłości, podkreślając zarazem straty dla ludzkości w postaci [unicestwionego] wkładu – kulturowego i innego rodzaju.

Następnie dokument stwierdzał, że ludobójstwo stanowi zanegowanie prawa całych grup ludzkich do życia – w takim samym znaczeniu, jak stwierdzenie, że zabójstwo stanowi zanegowanie wobec jednostki jej prawa do życia – a zanegowanie takie stoi w sprzeczności względem celów i zadań Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rezolucja Zgromadzenia wezwała nadto Radę Gospodarczą i Społeczną do przygotowania sprawozdania w trzech kwestiach: po pierwsze, ogłoszenia, że ludobójstwo jest przestępstwem prawa międzynarodowego; po drugie, wezwania do międzynarodowej współpracy w zapobieganiu mu i karaniu go; po trzecie, zaleceniu, że ludobójstwo podlega prawodawstwu danego państwa w taki sam sposób, jak inne zbrodnie prawa międzynarodowego, takie jak piractwo, handel kobietami lub dziećmi i inne.

Rezolucja o ludobójstwie na forum Komisji Prawnej

Rezolucja spotkała się zarówno z życzliwością Komisji Prawnej, jak i ze znacznym wsparciem opinii publicznej. Sir Hartley Shawcross zaproponował, aby komisja ogłosiła ludobójstwo zbrodnią międzynarodową, bez czekania na podjęcie dalszych badań przez Radę Gospodarczą i Społeczną. Ciało to kończyło właśnie cykl swoich prac i nie planowało zebrać się ponownie do końca roku 1946. Z uwagi na dodatkowe zmiany w tekście, Komisja Prawna powołała podkomisję (przewodniczącym jej został p. Gajardo z Chile, p. Charles Fahy zaś, doradca prawny amerykańskiego Departamentu Stanu, występował jako jej sprawozdawca), która przestawiła Komisji Prawnej ostateczną wersję projektu rezolucji. Zawierała ona w stosunku do pierwotnej redakcji dwa nowe punkty: odniesienie do prawa moralnego i uściślenie zakresu odpowiedzialności urzędników państwowych. Wersja finalna została zatwierdzona przez Komisję Prawną, następnie zaś, 11 grudnia 1946 roku, jednogłośnie przyjęta przez Zgromadzenie. W swym zasadniczym zrębie jej tekst uzyskał następujące brzmienie:

Zgromadzenie Ogólne:

stwierdza, że ludobójstwo stanowi zbrodnię w rozumieniu prawa międzynarodowego, którą świat cywilizowany potępia – i której sprawcy oraz biorący w niej udział podlegają karze bez względu na to, czy są oni osobami prywatnymi, czy urzędnikami publicznymi lub mężami stanu i bez względu na to, czy zbrodnia ta została dokonana z przyczyn religijnych, rasowych, politycznych, czy innych; zachęca Państwa-Strony do wprowadzania w życie niezbędnego ustawodawstwa, by zapobiegać tej zbrodni i karać za nią; zaleca, by zorganizować między Państwami międzynarodową współpracę w celu ułatwienia szybkiego zapobiegania zbrodni ludobójstwa i karania za nią, i w tym celu wnosi, aby Rada Gospodarcza i Społeczna podjęła konieczne badania w kierunku opracowania projektu konwencji w sprawie zbrodni ludobójstwa, tak aby został on przedłożony następnej zwykłej sesji Zgromadzenia Ogólnego.

Prawo do interwencji, przyszły traktat międzynarodowy i zasada powszechnej jurysdykcji

Za sprawą ogłoszenia ludobójstwa zbrodnią w świetle prawa międzynarodowego i uczynienia zeń problemu o międzynarodowym znaczeniu ustanowiono prawo do interwencji podejmowanej na rzecz mniejszości przeznaczonych na zatracenie. Zasada ta jest już przyjęta przez ONZ i nie wymaga potwierdzenia w szczególny sposób w drodze traktatu. Rezolucja z 11 grudnia 1946 roku zmienia zatem w sposób fundamentalny zakres międzynarodowej odpowiedzialności państwa względem swych obywateli. Wagę idei ludobójstwa z perspektywy prawa międzynarodowego oraz nowy zakres odpowiedzialności państw podkreślił prezydent Truman w swym piśmie z dn. 5 lutego 1947 roku, przekazującym Kongresowi Stanów Zjednoczonych sprawozdanie na temat działań ONZ.

Obecnie ludobójstwo stanowi zbrodnię w rozumieniu prawa międzynarodowego na równi z piractwem – chociaż nie podpisano na tę okoliczność jakichkolwiek traktatów. Użyteczność przyszłego międzynarodowego traktatu w sprawie ludobójstwa zasadza się na ułatwieniu prewencji i penalizacji tej zbrodni tudzież ujmowania przestępców. Zgodnie z paragrafem 2 rezolucji na państwach członkowskich spoczywa zadanie uchwalenia stosownego prawodawstwa. Nie występują na tym polu żadne większe trudności, jest bowiem ludobójstwo zbrodnią złożoną, na którą składają się czyny same w sobie podlegające sankcjom karnym na gruncie większości istniejących przepisów prawnych. Zadaniem głównym będzie przekucie postanowień w formuły prawa karnego w oparciu o konkretny przestępczy zamiar unicestwienia całych ludzkich grup. Takie przeformułowane postanowienia będzie należało dostosować do zasady, zgodnie z którą sprawcy podlegają karze w danym kraju nawet wówczas, gdy zbrodnię popełniono za granicą. Rzeczona zasada symbolizuje i stanowi praktyczne zastosowanie wyższej doktryny moralnej i prawnej solidarności w dziele chronienia podstawowych wartości naszej cywilizacji.

Traktaty pokojowe a niemiecki kodeks karny

Koncepcja ludobójstwa może i zarazem musi być wykorzystana również w treści traktatów zawieranych na okoliczność rozstrzygania konfliktów i sporów wynikłych na kanwie napięć etnicznych, rasowych i religijnych, szczególnie w przypadkach, gdy podobne napięcia skutkowałyby przestępczością na wielką skalę. Traktaty pokojowe stwarzają okazję dla takiego właśnie wykorzystania przedmiotowej koncepcji. Zważywszy, że niektóre spośród państw satelickich Osi dopuszczały się podczas ostatniej wojny ludobójstwa na wzór niemiecki, piszący te słowa zaproponował, w drodze specjalnego memorandum, aby traktaty pokojowe będące owocem paryskiej konferencji pokojowej z udziałem państw satelickich zawierały w swej treści klauzule przeciwko ludobójstwu.

Należałoby tu zobowiązanie ze strony zaangażowanych wrogich państw do natychmiastowego uwzględnienia w swych kodeksach karnych zbrodni ludobójstwa, co umożliwiłoby ukaranie licznych sprawców tej zbrodni. Niestety, złożona przez autora propozycja nie mogła zostać przedyskutowana, jako że wprowadzono ją po dacie 16 sierpnia 1946 roku – ustalonej jako ostateczny termin składania nowych poprawek do projektów traktatów zawieranych z państwami satelickimi Osi.

Jednakowoż w przypadku pokojowego ułożenia stosunków z Niemcami włączenie zapisów przeciw ludobójstwu w treść traktatu lub statutu pokojowego byłoby jak najbardziej stosowne i na czasie. Nie wolno dopuścić, aby Niemcy – jako klasyczny przykład państwa stosującego praktyki ludobójcze – mogły skorzystać na sytuacji, w której rezolucja Organizacji Narodów Zjednoczonych w kwestii ludobójstwa nie wiązałaby ich jako państwa, jako że nie są one członkiem ONZ. Ponieważ praktyki stosowane przez Niemcy faktycznie stanowiły podstawę wypracowania pojęcia ludobójstwa, kraj ten powinien być pierwszym, który zawrze pojęcie zbrodni ludobójstwa w swym kodeksie karnym. Tego rodzaju zobowiązanie winno być nałożone na Niemcy w drodze przygotowywanego instrumentu pokojowego lub nawet wcześniej – za sprawą polecenia władz okupacyjnych, względnie za sprawą specjalnego rodzaju zobowiązania zawartego w treści zasadniczych ustaw państwowych. Umieszczenie postanowień przeciw ludobójstwu w obrębie krajowego prawa Niemiec jest szczególną koniecznością z uwagi na wielką liczbę osób obcego pochodzenia, które w dalszym ciągu zamieszkują na terytorium Niemiec jako wysiedleńcy.

Raphael Lemkin *

Doradca do Spraw Zagranicznych w Departamencie Wojny

“Genocide as a Crime under International Law”, American Journal of International Law, Vol. 41 (1) 1947, R. Lemkin, s. 145–151 (http://www.preventgenocide.org/lemkin/ASIL1947.htm#2).

Tłumaczenie © Tristan Korecki