do 1370

1371 – 1572

1918-1939

PRL

1944-1989

Współczesna Polska

od 1989

1939

Przemówienie ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka w Sejmie

Kontekst historyczny

W 1918 roku po 123 latach niewoli, odrodziła się niepodległa Polska. Niechętni jej byli najwięksi sąsiedzi – Niemcy i Związek Sowiecki. Oba te kraje w szczególności dążyły do odzyskania części terytoriów, które utraciły w wyniku wojny. Dążenia Niemiec do rewizji traktatu wersalskiego nasiliły się w 1933 roku, gdy władzę w Niemczech objęła partia nazistowska kierowana przez Adolfa Hitlera. W 1938 roku niemiecka III Rzesza przyłączyła do swojego terytorium Austrię i część Czechosłowacji. W następnym roku Hitler całkowicie zlikwidował Czechosłowację i anektował litewską Kłajpedę. Kilka dni po likwidacji Czechosłowacji Niemcy ponowiły zgłaszane od jesieni 1938 roku żądania w stosunku do Polski. Hitler zażądał polskiej zgody na wcielenie do Rzeszy Wolnego Miasta Gdańska oraz pozwolenia na wybudowanie przez terytorium Pomorza eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej, które miały połączyć główne terytorium Niemiec z Prusami Wschodnimi. Polska miała też przyłączyć się do skierowanego przeciw ZSRS Paktu Antykominternowskiego. W zamian za realizację tych żądań Hitler obiecywał gwarancję dla polskich granic i przedłużenie podpisanego w 1934 roku traktatu o nieagresji na kolejne ćwierć wieku. Władze polskie odrzuciły niemieckie żądania argumentując, że naruszają suwerenność Polski, godzą w jej interesy gospodarcze oraz grożą podporządkowaniem politycznym nazistowskim Niemcom.

Polska była związana sojuszem politycznym i wojskowym z Francją, a kilka dni po odrzuceniu żądań Hitlera, 31 marca 1939 roku Wielka Brytania ogłosiła udzielenie Polsce gwarancji pomocy militarnej na wypadek konfliktu zbrojnego z Niemcami. Kilka dni później także Francja potwierdziła oficjalnie swoje zobowiązania wobec Polski. Berlin zareagował zerwaniem polsko-niemieckiego paktu o nieagresji. Hitler uczynił to podczas przemówienia w Reichstagu 28 kwietnia 1939 roku. Odpowiedzią na to wystąpienie była mowa wygłoszona w Sejmie przez Józefa Becka, polskiego ministra spraw zagranicznych. Transmitowane przez radio emocjonalne przemówienie wywarło na społeczeństwie olbrzymie wrażenie, a jego ostatni akapit jest uznawany za jedną z najważniejszych mów politycznych w historii XX-wiecznej Polski.

Niemieckie żądania i towarzyszące im gwarancje nienaruszalności granic nie miały żadnego znaczenia. W chwili ich zgłoszenia, przygotowania planu ataku na Polskę były już zaawansowane. Niemcy dokonały inwazji na Polskę 1 września 1939 roku.

Przemówienie ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka w Sejmie / Narodowe Archiwum Cyfrowe

Treść dokumentu

jPaginate.js - Demo