do 1370

1371 – 1572

1918-1939

PRL

1944-1989

Współczesna Polska

od 1989

1113

O pierwszym Bolesławie, którego zwano Sławnym lub Chrobrym

Kontekst historyczny

Bolesław I Chrobry, drugi historyczny władca Polski, wyniósł wczesnopiastowskie państwo polskie do szczytu potęgi. W licznych wojnach, jakie toczył w latach 1002–1018, poszerzył granice Polski, trwale włączając do niej Milsko i Łużyce na zachodzie oraz Grody Czerwieńskie na wschodzie. Przejściowo opanował Czechy, Morawy i Słowację, na zachodzie zaś obszary po rzekę Soławę (niem. Saale). Doprowadził do utworzenia niezależnej od Niemiec metropolii gnieźnieńskiej oraz szeregu biskupstw (1000 rok). Podjął – nieudaną – próbę chrystianizacji pogańskich Prusów, podczas której zginął misjonarz, biskup Wojciech (997 rok). Rychło kanonizowany, stał się patronem Królestwa Polskiego. Zwieńczeniem sukcesów Bolesława była koronacja królewska, dokonana w Gnieźnie w 1025 roku, na krótko przed zgonem władcy. Potomni uważali Bolesława Chrobrego za wielkiego króla, a następcy stawiali go sobie za wzór.

Działania Bolesława Chrobrego znajdowały uznanie także na dworze Bolesława Krzywoustego, którego współpracownicy poinformowali o nich kronikarza Anonima, zwanego Gallem, piszącego kronikę dynastii piastowskiej. Nie znamy jego imienia, ani kraju pochodzenia. Przyjmuje się, że pochodził z południa Francji, choć nowsze badania wskazują, że jego ojczyzną mogły być północne Włochy. Był zapewne mnichem benedyktyńskim. Jego łacińska Kronika polska, napisana około 1113 roku (na tej dacie urywa się narracja dzieła), opisała dzieje Polski od mitycznych początków po czasy współczesne kronikarzowi. Zamysłem autora było opisanie czynów książąt polskich, poprzedników Bolesława Krzywoustego, jak i jego samego. Było to bez wątpienia dzieło wychwalające panującego i jego ród oraz uzasadniająca prawa do tronu polskiego. Kronika Galla jest pierwszym tak obszernym dziełem, napisanym w Polsce i traktującym o jej dziejach, dlatego mimo łacińskiego języka i obcego pochodzenia autora uchodzi za pierwszy utwór polskiej literatury narodowej. Wciąż stanowi niezastąpione źródło wiedzy o czasach wczesnopiastowskich.

Dokument w zbiorach Biblioteki Narodowej

Treść dokumentu

jPaginate.js - Demo