W komunistycznej Polsce gospodarka była całkowicie podporządkowana państwu. Władze podejmowały decyzję o wysokości produkcji, sposobie dystrybucji dóbr i wysokości cen towarów w sklepach. Podwyżka cen żywności w grudniu 1970 roku doprowadziła do wybuchu buntu społecznego i choć rząd stłumił go przy użyciu siły (od kul zginęło kilkadziesiąt osób), to w wyniku tego protestu władzę straciła dotychczas rządząca ekipa na czele z I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Władysławem Gomułką. Jego następca Edward Gierek, w obawie społecznego niezadowolenia zwlekał z ogłoszeniem decyzji o podwyżce cen. Pogarszająca się sytuacja z zaopatrzeniem sklepów w żywność zmusiła jednak władze do tego ruchu. 24 czerwca 1976 roku rząd PRL ogłosił, iż zostaną wprowadzone podwyżki cen wielu artykułów spożywczych. Podwyżki były dość znaczne, np.: cukru o 90%, mięsa średnio o 69%, ryżu o 150%.
Zapowiedź podwyżki cen wywołała wrzenie w całym kraju. 25 czerwca 1976 roku w wielu miejscach Polski zastrajkowały zakłady pracy. Największe protesty – także na ulicach miast – miały miejsce w Płocku, Ursusie i Radomiu. W tym ostatnim mieście manifestanci m.in. podpalili budynek Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Władze brutalnie stłumiły protesty, bijąc ich uczestników w trakcie zajść oraz, po aresztowaniu, na specjalnie organizowanych tzw. „ścieżkach zdrowia”.
Władze przestraszone skalą protestu wycofały się z planowanych podwyżek i wprowadziły reglamentację cukru. Nie oznaczało to jednak, iż protesty robotnicze z czerwca uznano za uzasadnione. Zostały one oficjalnie potępione, a protestujących nazwano chuliganami. Przez następne tygodnie SB (policja polityczna) represjonowała osoby zaangażowane w protesty, wielu wyrzucono z pracy, a sądy skazywał na więzienie.
Z pomocą prześladowanym ruszyły młode osoby związane głównie ze środowiskiem harcerskim warszawskiej Czarnej Jedynki, ze środowiskiem tzw. „komandosów”, z warszawskim Klubem Inteligencji Katolickiej i Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Organizowały one pomoc finansową i prawną dla prześladowanych. Wspomagano pozostałe bez środków do życia rodziny aresztowanych. We wrześniu 1976 roku środowiska niosące pomoc postanowiły stworzyć organizację, która zajmie się problemem przestrzegania praw człowieka w komunistycznej Polsce. Jej liderami stali się m.in. Piotr Naimski i Antoni Macierewicz (środowiska harcerskie) oraz Jacek Kuroń i Adam Michnik (środowisko „komandosów”). W ten sposób powstał Komitet Obrony Robotników – pierwsza od lat 40. jawnie działająca opozycyjna organizacja w Polsce. Część jego członków i współpracowników, zwłaszcza zajmujących się poligrafią i kolportażem wydawnictw działało w podziemiu. KOR zajmował się zbieraniem informacji o łamaniu praw człowieka, pomocą dla represjonowanych, kolportażem podziemnych czasopism, ulotek i wydawnictw, organizował protesty i głodówki. Członków i współpracowników KOR często spotykały represje – trafiali do aresztów, tracili pracę, byli bici przez „nieznanych sprawców” oraz inwigilowani przez SB. Komitet, przekształcony później w Komitet Samoobrony Społecznej KOR działał do 1981 roku i rozwiązał się, ponieważ jego zadania przejął NSZZ „Solidarność”.
_original.JPG)
