do 1370

1371 – 1572

1918-1939

PRL

1944-1989

Współczesna Polska

od 1989

1939

Odezwa Władysława Sikorskiego do Narodu Polskiego

Kontekst historyczny

Odezwa z 6 października 1939 roku wydana została w jednym z najbardziej dramatycznych momentów polskiej historii. Na przestrzeni poprzedniego miesiąca Wojsko Polskie zostało całkowicie pokonane. Od zachodu, północy i południa zaatakowały Polskę armie III Rzeszy, od wschodu zaś wojska sowieckie, całkowicie uniemożliwiając organizację oporu. Władze cywilne i wojskowe zostały internowane w Rumunii. Tam też znaleźli się główni aktorzy polskiej przedwojennej sceny politycznej – prezydent Ignacy Mościcki, czy wódz naczelny Wojska Polskiego marszałek Edward Rydz-Śmigły.

W obliczu internowania, uniemożliwiającego pełnienie stanowiska, prezydent postanowił, zgodnie z zapisami Konstytucji RP z 1935 r., wyznaczyć swojego następcę na czas wojny. Został nim gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski, ambasador RP we Włoszech. Przeciwko temu wyborowi zaprotestowały jednak władze francuskie i brytyjskie, co groziło poważnym kryzysem politycznym. W obliczu tego Mościcki zmienił swoją decyzję i wyznaczył na swojego następcę Władysława Raczkiewicza. Ten zaś powierzył misję tworzenia nowego rządu gen. Władysławowi Sikorskiemu, reprezentantowi przedwojennej opozycji. Dzięki temu nowy premier nie kojarzył się z poniesioną porażką, ale był zarazem człowiekiem znanym zarówno w Polsce, jak i zagranicą, oraz cieszącym się zaufaniem aliantów.

Sikorski stworzył rząd jedności narodowej, do którego weszli przedstawiciele Sanacji, jak i opozycji – socjalistów, chadeków, ludowców i nacjonalistów. Odezwa z 6 października 1939 roku była niezwykle istotnym, symbolicznym znakiem tego, że pomimo klęski ciągłość legalnej władzy polskiej została zachowana. Nowy rząd konsekwentnie zadeklarował gotowość kontynuowania walki z Niemcami u boku Wielkiej Brytanii i Francji, a jednocześnie wszyscy Polacy wezwani zostali w niej do dalszej walki. Na to wezwanie Polacy odpowiedzą zgłaszając się do jednostek Wojska Polskiego tworzonych na terenie państw sprzymierzonych, jak i organizując ruch oporu w kraju.

Treść dokumentu

jPaginate.js - Demo